In Zuid-Holland ligt het dorp Kinderdijk. Het dorp maakt deel uit van de gemeente Molenlanden en behoort tot de UNESCO Werelderfgoedlijst. Kinderdijk staat natuurlijk bekend om zijn prachtige molens. Van de 19 molens zijn de meesten nog bewoond. Drie molens zijn musea geworden die het verhaal vertellen van zeven eeuwen Hollands watermanagement. Molen Overwaard is als laatste een museum geworden. Aan de hand van een verlichtingssysteem dat met een app bediend wordt, worden de bezoekers dagelijks rondgeleid om te zien hoe uniek deze molen is.
| Project | Molen Overwaard |
| Locatie | Kinderdijk |
| Ontwerp en uitvoering | Gira |
| Omschrijving | Lichtplan molen |
Improvisatiewerk
Molen Overwaard is gebouwd in 1740. Het was de enige molen die het water 2 kanten op kon malen en dat maakte deze molen volstrekt uniek in de wereld. En dan te bedenken dat de bouw van de contramolen helemaal geen ingenieus uitgedacht plan was, maar puur ‘improvisatiewerk’. De molen werd in de jaren ‘30 voorzien van niet 1 maar 2 scheepsraderen. Dit kwam omdat een andere molen afbrandde en er dringend maalcapaciteit bij moest. Het was goedkoper om de vierde molen te voorzien van een tweede rad dan de andere molen te herbouwen. Met het tweede scheprad kon de contramolen het water uit de achtergelegen Hoge Boezem van de Overwaard malen. Het drooggelegde land kon dan ’s zomers worden gebruikt voor veeteelt. Het tweede rad betekende wel dat er maar een piepklein gedeelte overbleef om in te wonen. Veel later werd het tweede rad weer verwijderd om meer woonruimte te creëren. Om de bezoekers van het museum toch te laten zien hoe uniek de molen was werd een doordacht verlichtingsplan bedacht.
Opvallend
Peter van den Boogaard is werkzaam bij Van Gent Elektroservice B.V. Het bedrijf is verantwoordelijk voor een groot deel van het elektrawerk in het molengebied. Zo werd het bedrijf ook benaderd om molen Overwaard te helpen transformeren tot museum. “Dit was een heel specifiek project met behoorlijk wat wensen”, vertelt Peter. Het unieke interieur van de molen moet opvallen en de elektrische installatie juist niet. We moesten zorgen dat het keurig wegvalt. Zo hebben we bijvoorbeeld gezorgd dat de bedrading zwart is en wegvalt in de balken. Maar tegelijkertijd moest het effect van de verlichting juist wel opvallen dus dat vroeg om een doordacht plan en een kwalitatief goed systeem. De molenaar wil uitleggen hoe de molen functioneert en hoe deze in het verleden werkte. Licht speelt daarin de hoofdrol.”
In de spotlight
Om tijdens de rondleidingen de unieke onderdelen van de molen duidelijk te laten zien, koos Van Gent voor een domotica oplossing. “We hebben gekozen voor het eNet SMART HOME systeem van Gira. Dit is een draadloze oplossing waarbij je licht kan bedienen met een smartphone. De molenaar begint zijn verhaal buiten de molen en leidt vervolgens de bezoekers binnen rond. Door via de smartphone het licht te kunnen aanpassen, kan hij eenvoudig verschillende scènes laten zien. Zo loopt het licht mee met het verhaal.
Het systeem zorgt in Molen Overwaard voor een bijzondere beleving bij de bezoekers en maakt het voor de molenaar een stuk makkelijker.
Op de begane grond bevindt zich bijvoorbeeld nog het eerste rad. Als de molenaar praat over het rad, licht hij het rad uit. Als hij verder vertelt over de oude vloer, dan verplaatst het licht van het rad naar het vloer. Niet alleen kun je het licht aan- en uitzetten maar ook kleureffecten zijn mogelijk. Omdat onder het tweede rad geen direct water te zien is, kan de molenaar door het licht de kleur blauw te geven en het rad te laten draaien door middel van het Gira eNet systeem, het verhaal hoe het vroeger was heel goed laten zien. Het leuke is dat vooral techniek een heel belangrijk onderdeel was in het functioneren van de molen in het verleden. En dat we nu met de moderne techniek van vandaag dat met een smartphone en een schakelaar systeem kunnen laten herleven.”
Over Gira
De keuze om met de producten van Gira te werken is niet nieuw voor Van Gent Elektroservice B.V. Peter: “Gira is ons huismerk. De kwaliteit is erg goed en daarbij is de montage ook goed uitvoerbaar. Het zijn fijne producten die we veelal al op voorraad hebben en dus ook snel kunnen leveren.” Het totale Gira design systeem is modulair opgebouwd. Het omvat 10 schakelaar programma’s met meer dan 300 functies waaraan nu ook een zogenaamde ‘smarthome’ functie is toegevoegd. Het gekozen systeem voor Molen Overwaard is eNet SMART HOME van Gira. eNet is een draadloos systeem met mogelijkheid tot een slimme netwerkkoppeling en besturing van onder meer verlichting. Het systeem zorgt in Molen Overwaard voor een bijzondere beleving bij de bezoekers en maakt het voor de molenaar een stuk makkelijker. Door de speciale Gira app te downloaden kun je op afstand eenvoudig de schakelaar bedienen. Naast projecten hebben uiteraard ook al veel consumenten gekozen om hiermee het comfort in huis te verhogen.
